گیاه فیکوس از خانواده‌ی انجیریان با بیش از ۸۰۰ گونه‌ی مختلف، از گیاهان محبوب آپارتمانی به شمار می‌روند. این گیاهان دارای برگ‌هایی پهن، نوک‌تیز، براق و چرمی با رنگ‌های سبز، ابلق، کرم و حتی قرمز هستند که جذابیت چشم‌نوازی به فضای خانه می‌دهند. نگهداری آسان و زیبایی بصری این گیاه باعث شده تا در میان علاقه‌مندان به گیاهان آپارتمانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند.
زادگاه فیکوس جنگل‌های مرطوب و گرمسیری آسیا و آمریکاست، و به همین دلیل عاشق رطوبت و گرمایند. آنها نه تنها دکوراسیون منزلتان را متحول می‌کنند، بلکه هوای خانه را هم تصفیه کرده و حتی به خوابی آرام‌تر کمک می‌کنند. اگر شرایط مناسب را برایش فراهم کنید، به‌ویژه در تابستان، رشد چشمگیری خواهد داشت و همیشه شاداب می‌ماند. اگر شما هم قصد نگهداری گیاه فیکوس را در منزل دارید، تا انتها همراه دانشنامه تایمکس باشید.
چند نوع فیکوس داریم؟
سوالی که ممکن است ذهن مخاطب را درگیر کند، این است چند نوع گیاه فیکوس داریم؟ خانواده این گیاهان بسیار گستره است. از گونه‌های نام آشنای این خانواده می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- الاستیکا (با برگ‌های چرمی و براق )در انواع سبز، بلک، سوپر بلک، ابلق، شرابی و یاقوتی
- لیراتا، آفریقایی یا فیکوس برگ ویولنی (با برگ‌های بزرگ و خاص شبیه ویولن ) دارای دو گونه ی معمولی و برگ مینیاتوری
- بنجامین سبز و ابلق (درختچه‌ای با برگ‌های نازک و کوچک)
فیکوس بنجامین
- جنگلی ، فیکوس ریلیجوزا (با برگ‌هایی به شکل قلب )
- آمستل (درختچه‌ای با برگ‌های باریک و بلند)
چگونه از گل فیکوس نگهداری کنیم؟
قبل از هر چیز بهتره بگیم معیار زیبایی خانواده فیکوس برگ‌هاشون هستند؛ بنابراین در دسته گیاهان برگ زینتی قرار می‌گیرند. شرایط نگهداری هر نوع این گیاهان با نوع دیگر متفاوت است؛ اما به صورت کلی به مکانی با ویژگیهای زیر برای رشد نیاز دارند:
- نور زیاد غیر مستقیم
- آبیاری با خشک شدن نیمی از ارتفاع گلدون
- خاک سبک
- تهویه هوای بالا
- دمای بین ۱۸ تا ۲۵ درجه
- رطوبت متوازن محیطی بین ۵۰ تا ۶۰ ٪
گیاهان را از تغییرات شدید دما و وزش باد محافظت کنید.
رعایت نکردن هر کدوم از این پارامترهای ذکرشده در نگهداری از گیاه فیکوس میتونه روی فرم گیاه تاثیر منفی بزاره خصوصاً در نوع‌های ابلق اون که ما این مسئله رو با خشک شدن قسمت‌های ابلق گیاه که فاقد کلروفیل هستند مشاهده می‌کنیم.
چه کودی برای فیکوس مناسب است؟
ساختار و غنی بودن خاک برای تغذیه گیاه فیکوس بسیار مهم است. برای تغذیه اصولی گیاه باید ابتدا از هیومیک اسید برای متعادل سازی ( پ هاش) خاک استفاده کنیم. همچنین، استفاده از آمینواسید جهت کم کردن استرس های محیطی نظیر گرما و سرما برای این ضروری است. کودهای حاوی جلبک دریایی سبز نیز، سبب خوش رنگ شدن برگ گیاه خواهند شد. اگر هم به دنبال پر کردن ریشه این گیاهان هستید، استفاده از کود فسفر توصیه میشه. تمامی کودهایی که ذکر شدند، در فروشگاه تایمکس موجود هستند.
چگونه فیکوس را قلمه بزنیم؟
برای قلمه زدن گیاه فیکوس به یک کاتر تیز استریل شده با الکل یا قارچکشی نظیر بردوفیکس، یک گلدان کوچک و بستر ویژه کاشت قلمه مانند پرلیت سایز ۱ تا ۳ میلی‌متر یا ترکیب ۵۰٪ پیت ماس و ۵۰٪ پرلیت داریم. اگر بتونیم دمای محیط تکثیر رو کنترل کنیم، ریشه زایی موفق قلمه ما ارتباط چندانی با فصل قلمه‌گیری نخواهد داشت؛ اما به طور معمول در فصول بهار و پاییز به علت سهولت کنترل دمای محیط، قلمه‌ها سریع‌تر ریشه‌دار خواهند شد.
قلمه‌ای که از گیاه فیکوس می‌گیریم بایستی حداقل شامل یک بند یا گره باشد و این گره باید داخل خاک قرار گرفته تا همزمان رطوبت بستر کشت رو تا زمان ریشه زایی حفظ کنیم. بهتره قلمه رو تا زمان ریشه زایی در محیطی با نور غیر مستقیم قرار بدیم. دقت کنید که موقع کات کردن قلمه، برش رو به صورت اریب زده که سطح مقطع بیشتری برای ریشه زایی داشته باشید و از کاتر تیز جهت برش استفاده کنید که آوندهای محل برش آسیب نبینند.
گل فیکوس چقدر آب می‌خواد؟
بهتر است گیاه فیکوس را در رطوبت نگهداری کنید؛ اما به خشکی هم مقاوم است. آبیاری دیر هنگام باعث پژمرده شدن گیاه و آبیاری زودتر از هنگام نیاز، باعث ایجاد پوسیدگی ریشه و ابتلا به بیماری‌های قارچی درگیاه میشود. در فصل زمستان، گیاه به آبیاری کمتری نیاز دارد؛ چون با سردشدن هوا، خاک دیرتر خشک میشود.
البته نیاز کمتر آن به آبیاری در زمستان نباید شما را از آبیاری منظم غافل کند؛ پس هر چند روز یکبار خاک این گیاه را چک کنید و درصورت خشک بودن برای آبیاری اقدام کنید.
این نکته را نیز به‌خاطر بسپارید که به‌طور کلی خانواده فیکوس در زمستان هر ۱۲-۱۰ روز یکبار به آبیاری نیاز دارد.
برای تامین رطوبت گیاه فیکوس بهتر است که هفته ای یک یا دو بار اقدام به غبار پاشی کنید. غبار پاشی در زیر آفتاب مستقیم باعث ایجاد لکه های سوخته بر روی برگ های آنها می شود. گیاهان خانواده مورآسه، همچنین رطوبت بالا را ترجیح می دهند که رسیدن به آن در داخل خانه دشوار است.
برای افزایش رطوبت اطراف گیاه ، سعی کنید به طور منظم برگ ها را مه پاش کنید یا یک مرطوب کننده کوچک در نزدیکی آن قرار دهید. همچنین می توانید یک سینی پر از سنگریزه و آب را زیر گلدان گیاه قرار دهید تا یک میکروکلیم مرطوب ایجاد کنید.
گل فیکوس چند روز یکبار آب می‌خواد؟
هیچ وقت نمی‌تونیم تعداد روز مشخص برای آبیاری گیاهان آپارتمانی مشخص کنیم؛ چون فصل با فصل، میزان دمای هر محیط با محیط دیگه، جنس خاک‌های مختلف با هم و همچنین جنس گلدون‌ها با هم متفاوته. به عنوان مثال ممکنه در منزل من چون همیشه دما پایینه و نور کمتره و خاک گیاه من تخلخل کمتری داره ۱۰ روز طول بکشه تا نصف قد گلدون خاکش خشک بشه و ممکنه در منزل شما نور بیشتر، دما بالاتر و خاک گلدان شما دارای تخلخل بیشتری باشه و با اینکه هر دوی ما یک مدل گیاه مثلاً گونه الاستیکا داریم اما گیاه فیکوس شما هر ۷ روز احتیاج به آب پیدا کند.
فیکوس چقدر نور می‌خواد؟
گیاه فیکوس ها عموما به نور غیرمستقیم و متوسط نیاز دارند؛ اما در سایه هم دوام می آورند، هرچند رشد خوبی نخواهند داشت. آنها را باید دور از نور مستقیم خورشید قرار داد. قرار گرفتن در معرض نور مستقیم و شدید خورشید می تواند برای گیاهان مضر باشد و باعث سوختگی قهوه ای و خشک شدن برگ ها شود.
نور عبوری از پنجره رو به قبله (پنجره جنوبی) نور مناسبی است (اگه شیشه رفلکس یا پرده ضخیم نباشد). همچنین بهتراست که حداکثر فاصله گیاه تا پنجره نهایتاً نیم تا یک متر باشه. درصورتی که گیاه فیکوس نور مورد نیاز خود را دریافت نکند می‌تواند باعث رنگ پریدگی و ریزش برگ‌ها شود، در حالیکه رشد گیاه متوقف می شود؛ پس بهتر است آن را در محل پرنور نگهداری کنید.
توجه کنید که گونه‌های رنگی و ابلق گیاه فیکوس ، نسبت به گونه‌های سبز نیازمند نور بیشتری بوده و درصورت کمبود نور دریافتی، برگ‌های رنگی به رنگ سبز گرایش پیدا می‌کنند و قسمت‌های ابلق گیاه هم رفته رفته سبز میشود. بنابراین، مهم است که گیاهان را از نور مستقیم خورشید محافظت کنیم تا سلامت و شادابی آنها را حفظ کنیم. کمبود نور همچنین روی رشد گیاه و گسترش سطح برگ‌ها(پهن شدن برگ ها) تاثیر منفی میگذارد.
اگه می‌خوهید از مناسب بودن میزان نور دریافتی گیاه فیکوس مطمئن شوید میتوانید از اپلیکیشن‌های نورسنج استفاده کنید. برای چک کرن نور با اپلیکشن مراحل زیر را طی کنید:
- ساعت ۱۲ ظهر وارد .اپلیکیشن شوید
- صفحه گوشی را رو به .سمت سقف بگیرید (موبایل باید دقیقاً بالای تاج گیاه قرار بگیرد)
- تمام لامپ‌های منزل نیز خاموش باشد. اگه لوکس نور دریافتی بین۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ لوکس باشد، این مقدار مناسب است.
برای رشد فیکوس چه باید کرد؟
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، نور جزو مهمترین پارامترها در رشد گیاه فیکوس یا به طور کلی تمام گیاهان محسوب میشود. بعد از فراهم کردن نور مناسب ، استفاده از خاک مناسب، آبیاری دقیق، فراهم کردن تهویه مناسب و تنظیم برنامه غذایی اصولی برای انواع گیاهان ضروری است. تعویض کردن سالانه خاک گلدان نیز حیاتی است؛ زیرا طی گذر زمان، خاک مواد مغذی خود را از دست میدهد و بدلیل سفت شدن خاک، هوا به میزان لازم به ریشه ها نرسیده، درنتیجه ریشه ها کم کم خشک شده و گیاه از بین میرود.
آیا برگ فیکوس در آب ریشه‌دار میشود؟
همانطور که پیشتر گفتیم، برای تکثیر گیاه فیکوس مهم است که قلمه‌ای که ازش می‌گیریم، دارای حداقل یک گره یا یک بند باشه و نمی‌شه صرفاً با یک برگ تکثیر کرد. ممکنه بعد از کاشت برگ، برگمون ریشه‌دار بشه اما هیچ وقت از کنارش پاجوش در نمیاد. حالا سوال اینجاست که آیا می‌تونیم قلمه خانواده مورآسه رو در آب ریشه‌دار کنیم؟ این خانواده گیاهان جزو گیاهان خاکزی بوده و باید در خاک زندگی کنند؛ اگه قلمه آنها را داخل آب قرار بدیم ریشه‌دار میشه، اما در نهایت باید به خاک منتقل بشه البته اگه بخواهیم به صورت هیدروپونیک ازش نگهداری نکنیم.
پس بعد از انتقال قلمه گیاه فیکوس از آب به خاک احتمال از بین رفتن ریشه‌های روییده شده در آب خیلی زیاده چون آب مایع هست و حرکت ریشه در آب خیلی آسون‌تره و بعد از انتقالش به خاک بهش تنش وارد میشه و عمدتاً از بین میره و گیاه باید تلاش کنه از ابتدا ریشه مناسب و مستحکم داخل خاک رو پرورش بده بنابراین توصیه می‌کنم قلمه تمام گیاهان رو از ابتدا داخل بستر مناسب کاشت قلمه مثل پرلیت شکری یا پرلیت سایز ۱ تا ۳ میلی‌متر یا ترکیب ۵۰٪ پرلیت و ۵۰٪ کوکوپیت یا کوکوپیت خالص بکارید.
علت رشد نکردن گل فیکوس چیست؟
علل مختلف منجر به توقف رشد گیاه فیکوس میشود که در ادامه برخی از این موارد را ذکر کرده ایم:
- نور کم محیط نگهداری
- عدم تعویض خاک گلدان به صورت سالانه یک مرتبه
- رعایت نکردن فاصله زمانی بین دفعات آبیاری
- آبیاری بدون چک کردن رطوبت خاک
- عدم کنترل دما و رطوبت محل نگهداری
- رعایت نکردن برنامه غذایی مناسب گیاه
جهت اطلاع از آنچه موجب توقف رشد گیاه فیکوس شما عزیزان شده، میتونید مشکل گیاه خود را عکس گرفته < آنرا از طریق واتساپ زیر، با گیاهپزشک تایمکس درمیان بگذارید.
اگر گل فیکوس پژمرده شد چه کنیم؟
پژمردگی گیاه فیکوس علل مختلفی داره که باید توسط کارشناس کشاورزی یا گیاهپزشک بررسی بشه. در این قسمت چندین علل رایج پژمردگی رو بیان می‌کنم:
- دمای بالای محیط نگهداری: به محیط دارای تهویه هوای بالا و دمای بین ۱۸ تا ۲۵ درجه نیازمندن.
- تشنگی: اگر علت پژمردگی گیاه تشنگی باشه باید داخل یک تشت، آب بریزیم و گلدون را داخلش قرار بدیم و زمان بدیم تا سطح خاک گلدان کاملاً خیس بشه. این پروسه شاید چندین ساعت زمان ببره در این حالت وقتی که ریشه‌ها سالم باشن و بتونن آب رو به ساقه‌ها و برگ‌ها برسونن گیاه نهایتاً بعد از ۲۴ ساعت به حالت اول خودش برمی‌گرده.
- پوسیدگی ریشه‌ها: وقتی در اثر آبیاری زیاد یا ابتلای گیاه به بیماری‌های پوسیدگی قارچی ریشه‌ها از دست برن شما گیاهتون رو پژمرده می‌بینید.
- حمله آفات: تغذیه آفاتی مثل کنه تار عنکبوتی یا انواع شپشک‌ها هم میتونه منجر به پژمردگی گیاهتون بشه.
حالا ممکنه بگید من ۱۰ روز یک بار به گیاهم آب میدم چرا ریشه‌های گیاه فیکوس پوسیده؟ علتش میتونه استفاده از خاک سنگین یا گلدون خیلی بزرگتر از حجم توده ریشه یا نبودن سوراخ زهکشی در انتهای گلدون یا نریختن پوکه در انتهای گلدون یا پر بودن آب به صورت دائم داخل زیر گلدونی باشه چون هر کدوم از این موارد باعث به طول انجامیدن خشک شدن خاک گلدونتون میشه.
سخن آخر و سوالات متداول راجع به گیاه فیکوس
اگر به دنبال گیاهی هستید که هم زیبایی چشم نواز داشته باشد و هم نگهداری از آن نوعی تجربه و تعامل با طبیعت محسوب شود، گیاه فیکوس انتخابی عالی است. با کمی توجه و دقت به نور، آبیاری و دمای محیط، میتوانید از رشد و بالندگی آن لذت ببرید. با این حال، به دلیل واکنش پذیری نسبت به استرس های محیطی، فیکوس گیاهی است که به شما درس صبر و پایداری میدهد. اگر با حوصله و علاقه از آن نگهداری کنید، با سرسبزی و رنگ های شگفت انگیز و چشم نوازش پاسخ تلاشتان را میدهد.
این موضوع بستگی به دمای محیط نگهداری داره. اگر دمای محیط نگهداری قلمه بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتیگراد باشه حدوداً بین ۲۰ تا ۳۰ روز زمان می‌بره تا قلمه شما ریشه‌دار بشه.
این مشکل میتونه به خاطر کمبود تغذیه یا کمبود نور یا وجود خاک شور باشه که باید بررسی بشه.
بله. گل فیکوس سمی است. خانواده ی مورآسه دارای یک شیرابه ی سفید رنگه که در صورت تماس با پوست می تونه ایجاد حساسیت کنه و بلع خانواده ی فیکوس منجر به تهوع و اسهال و استفراغ می شود؛ بنابراین اگه پت خونگی یا کودک دارید، این خانواده از گیاهان رو دور از دسترسشون قرار بدید.
