بنفشه آفریقایی African Violet یکی از محبوب‌ترین گل‌های آپارتمانیه مخصوصا شب عید نوروز بین سبزه و سنبل و.. زیاد به چشممون میخوره. به خاطر برگ‌های مخملی و گل‌های رنگارنگش خیلی زود دل همه رو می‌بره. خاستگاه اصلی این گیاه به جنگل‌های بارانی شرق آفریقا، به‌ویژه تانزانیا و کنیا برمی‌گرده. اولین بار در سال ۱۸۹۲ یک افسر آلمانی به نام والتر فون سن‌پل-ایلر این گیاه رو شناسایی کرد و بذرهاشو به آلمان فرستاد و به افتخار ایشون اسم علمی گیاه رو Saintpaulia گذاشتن.
جالبه بدونی که بنفشه آفریقایی به خاطر زیبایی و ماندگاری بالاش، توی دنیا به عنوان نماد عشق، وفاداری و مراقبت شناخته میشه. توی بعضی کشورها رسمه که ماه فوریه این گل رو به عنوان هدیه میدن. چون هم کوچیک و ظریفه، هم تقریبا در بیشتر طول سال میتونه گل بده و همین باعث شده همیشه یادآور محبت و دلبستگی باشه. ببین جالبه بدونی که بنفشه‌های معمولی (Viola) هیچ ربطی به این گیاه ندارن، ولی جزو گل‌های ماه تولد فوریه حساب میشن. واسه همین یه گلدون بنفشه آفریقایی میتونه هدیه‌ی خیلی قشنگی واسه کسایی باشه که توی فوریه به دنیا اومدن. در ادامه گیاهپزشک تایمکس راجع به نگهداری این گیاه توضیحات لازم رو داده.
بهترین کود بنفشه آفریقایی
گیاه بنفشه آفریقایی به خاطر برگ‌های مخملی و گل‌های خوشرنگشون خیلی محبوبن، ولی نیاز غذایی خاصی دارن که با بقیه گیاهای آپارتمانی فرق میکنه. این گیاها یه رژیم غذایی متعادل از نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) می‌خوان، اما بیشترین تأکید روی فسفره چون باعث گلدهی زیادشون میشه. معمولاً کودهای با نسبت NPK مثل 10-50-10 برای گلدهی عالی‌ان؛ نیتروژن بیشتر به رشد برگ‌های پرپشت کمک میکنه و پتاسیم هم برای شادابی و مقاومت کلی گیاه ضروریه. ریزمغذی‌هایی مثل آهن، منگنز و روی هم نقش مهمی تو رشد درستش دارن. البته که، ما استفاده از کود مخصوص بنفشه آفریقایی تایمکس رو پیشنهاد می‌کنیم.
اگه کود اشتباه استفاده بشه، مشکل ایجاد میکنه؛ به عنوان مثال، نیتروژن زیاد باعث میشه گیاه فقط برگ بده و گل کم کنه، کودهای اوره‌ای هم می‌تونن ریشه‌های حساسش رو بسوزونن. زیاده‌روی تو کوددهی باعث جمع شدن نمک تو خاک میشه و رشد رو متوقف میکنه یا حتی گیاه رو از بین می‌بره. از اون طرف، کوددهی کم هم برگ‌های رنگ‌پریده، ریشه‌های ضعیف یا گل‌های کم میاره. کود هایی مانند هیومیک اسید و جلبک دریلایی به سلامت خاک کمک می‌کنن و کودهای شیمیایی کنترل دقیق‌تری روی مواد غذایی میدن. انتخاب درست کود باعث میشه گیاهت همیشه سالم، پرطراوت و پرگل بمونن. در ادامه، لیستی از محصولات کود گیاهان آپارتمانی تایمکس رو ذک کردیم:
پرورش بنفشه آفریقایی
بنفشه آفریقایی گیاهی حساسه که برای شاداب موندنش باید به نور، خاک، آب، دما و کود توجه ویژه کرد.
- نور: نیاز به نور زیاد ولی غیرمستقیم داره. برگ‌های روشن و کم‌رنگ نشونه‌ی نور زیاد، و برگ‌های باریک و سبز تیره نشونه‌ی نور کمه. چراغ فلورسنت هم خیلی خوب جواب میده.
- خاک: بهترین خاک، سبک و با زهکشی خوبه (مثل ترکیب پیت‌ماس، پرلیت و ورمیکولیت). خاک باتلاقی یا آب راکد باعث پوسیدگی ریشه میشه.
- آبیاری: خاک باید همیشه کمی مرطوب بمونه، نه خشک و نه خیس. آبیاری از زیر بهترین روشه تا آب به برگ‌ها نخوره. آب ولرم یا هم‌دمای اتاق (۲۰ تا ۲۴ درجه) استفاده کن؛ آب سرد یا خیلی گرم به برگ‌ها شوک میده.
- دما و رطوبت: بهترین دما حدود ۲۱ درجه‌ست. کمتر از ۱۵ درجه براش مضره. رطوبت نسبی بالا رو دوست داره و باید از جریان هوای سرد دور باشه.
- کوددهی: بهار و تابستون هر دو هفته یه بار با کود مخصوص بنفشه آفریقایی تغذیه بشه.
- مراقبت‌های جانبی: برگ و گل خشک یا مرده رو جدا کن. خاک و رطوبت رو مرتب چک کن. اگه گیاه آسیب دید، طبیعی‌ه و بخشی از روند نگهداریشه.
خلاصه که بنفشه آفریقایی تو نور غیرمستقیم، خاک سبک و زهکش‌دار، آب ولرم، دمای معتدل و رطوبت بالا بهترین رشد و گلدهی رو داره. همچنین، جهت کسب اطلاعات بیشتر راجع به این گیاه می‌تونید با گیاهپزشک تایمکس در ارتباط باشید.
خاک بنفشه آفریقایی
یه ترکیب خوب برای خاک بنفشه آفریقایی باید هم سبک باشه، هم زهکشی خوبی داشته باشه. بطور کلی می‌تونی از یه قسمت خاک برگ، یه قسمت پیت‌ماس، یه قسمت ماسه و دو قسمت خاک باغچه‌ای مرغوب استفاده کنی. از طرف دیگه ترکیب‌های آماده مثل پیت‌ماس با ورمیکولیت یا پیت‌ماس با پرلیت هم خیلی عالی جواب میدن؛ چون هم تمیزترن و هم کمتر احتمال آفت و بیماری دارن.
خیلی‌ها هم سه بخش مساوی پیت‌ماس، پرلیت و ورمیکولیت رو پیشنهاد می‌کنن که یه بستر خیلی سبک و هواخور برای ریشه درست میکنه. فقط حواست باشه اکثر خاک‌های آماده بازار نیاز دارن کمی آهک دولومیتی بهشون اضافه بشه تا pH بین ۶ تا ۷ بمونه. اگه نخوای خودت ترکیب درست کنی، می‌تونی خیلی راحت از فروشگاه‌های گل و گیاه، خاک مخصوص بنفشه آفریقایی بگیری که آماده و استاندارد هست.
لامپ برای بنفشه آفریقایی
بنفشه آفریقایی به طور طبیعی زیر سایه درختای جنگل‌های بارونی رشد میکنه، پس نور مستقیم خورشید براش مناسـب نیست. بهترین حالت، نور روشن ولی غیرمستقیمه. من خودم گلدون‌هام رو حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر کنار پنجره می‌ذارم، جایی که نور خوب باشه ولی خورشید مستقیم به برگ‌ها نخوره.
علائم کمبود نور اینه که ساقه‌ها دراز میشن و گیاه سعی میکنه خودش رو به نور برسونه. از اون طرف، نور زیاد باعث میشه برگ‌ها رنگشون بپره یا سفیدک بزنه. جالبه بدونی نور کافی رابطه‌ی مستقیم با گلدهی هم داره؛ نور کم مساوی با گل کمتر.
یه نکته‌ی ساده ولی مهم: هر یکی دو هفته یه بار گلدون رو یک‌چهارم بچرخون تا همه‌ی طرف‌های گیاه نور بگیره و یک‌طرفه رشد نکنه. برای بنفشه‌های ابلق هم باید حواست بیشتر جمع باشه، چون نور زیاد میتونه رگه‌های سفیدشون رو کم کنه و برگ‌ها رو سبز یکدست کنه. اگه دماسنج یا نورسنج داری، بهترین شدت نور بین ۱۰هزار تا ۱۲هزار لوکسه.
تکثیر بنفشه آفریقایی
تکثیر بنفشه آفریقایی یکی از بخش‌های جذاب نگهداری از این گیاهه و روش‌های مختلفی براش وجود داره که بسته به شرایط و امکانات هر کسی میتونه یکی رو انتخاب کنه.
روش‌های رایج تکثیر بنفشه آفریقایی:
- قلمه‌گیری از برگ (پرطرفدارترین روش): یه برگ سالم رو همراه با دمبرگ جدا می‌کنن و داخل خاک سبک یا حتی آب قرار میدن. بعد از مدتی ریشه‌ها شکل می‌گیرن و گیاهچه‌های کوچیک از پایه برگ ظاهر میشن.
- جدا کردن پاجوش‌ها: کنار گیاه مادر معمولاً جوانه‌های ریز یا همون پاجوش رشد می‌کنن. این‌ها رو میشه به‌آرامی جدا کرد و توی یه گلدون جدید کاشت.
- تقسیم بوته: وقتی گیاه خیلی بزرگ میشه یا چندساقه درمیاره، میشه ریشه‌ها و بوته رو به چند قسمت تقسیم کرد و هر بخش رو جداگانه کاشت.
- کشت بذر: این روش خیلی مرسوم نیست چون زمان‌بره، اما بیشتر پرورش‌دهنده‌های حرفه‌ای یا اصلاح‌گرها ازش استفاده می‌کنن.
خیلی از کسایی که تجربه نگهداری بنفشه آفریقایی دارن، می‌گن راحت‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای تکثیر این گیاه همون قلمه‌گیری از برگ هست.
تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق برگ
تولید گیاهان جدید از بنفشه آفریقایی کار آسون و لذت‌بخشی هست. کافیه:
- یک برگ سالم رو با حدود ۲.۵ سانتی‌متر دمبرگ (پتیول) جدا کنید.
- دمبرگ رو داخل ترکیب شن مرطوب و پرلیت یا ورمیکولیت بکارید (تا حدود یک‌چهارم برگ داخل خاک باشه).
- روش رو با پلاستیک شفاف سبک بپوشونید تا رطوبت حفظ بشه.
- بستر رو همیشه مرطوب نگه دارید (نه خیس).
بین ۲ تا ۶ ماه، گیاهچه‌های جدید از کنار برگ رشد می‌کنن. وقتی اندازه گرفتن، می‌تونید اون‌ها رو با دقت جدا کرده و هر کدوم رو در گلدان کوچیک خودش بکارید.
تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق برگ در آب
تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق برگ توی آب خیلی راحته. فقط کافیه یه برگ سالم انتخاب کنی، با یه برش تمیز جداش کنی و ساقه‌اش رو توی آب بذاری، طوری که فقط ساقه توی آب باشه. بعد از چند هفته ریشه‌ها درمیاد و وقتی به حدود یه سانت رسیدن، می‌تونی برگ رو توی خاک بکاری.
مراحل تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق برگ اینجوریه که:
- انتخاب برگ: یه برگ سالم و بالغ از ردیف دوم یا سوم گیاه انتخاب کن، که ساقه خوبی داشته باشه.
- جدا کردن: آروم برگ رو بچرخون و جدا کن یا با یه چاقوی تمیز ببُر، طوری که حدود یه سانت ساقه بمونه.
- گذاشتن توی آب: یه لیوان یا شیشه کوچیک رو با آب تصفیه پر کن و برگ رو بذار توش، فقط ساقه باید داخل آب باشه.
- ثابت نگه داشتن: اگه لازم شد، یه تیکه سلفون روی لیوان بکش و یه سوراخ بزن تا برگ فقط از ساقه توی آب باشه و خود برگ به آب نخوره.
- محیط مناسب: لیوان رو جایی بذار که نور روشن ولی غیرمستقیم داشته باشه. نور مستقیم خورشید یا جریان هوا (باد) براش خوب نیست.
- تعویض آب: هر چند روز یه بار آب رو عوض کن تا بو نگیره یا کدر نشه.
- ریشه‌زایی: بعد از چند هفته ریشه‌ها شروع به رشد می‌کنن.
- کاشتن توی خاک: وقتی ریشه‌ها حدود یه سانت شدن، آروم برگ رو توی خاک مخصوص گیاه بکار، فقط ساقه رو توی خاک بذار تا برگ سرپا بمونه.
- مراقبت بعدی:بهش نور غیرمستقیم بده و خاک رو مرطوب نگه دار (نه خیس).
آبیاری بنفشه آفریقایی در زمستان
آبیاری بنفشه آفریقایی در زمستان داخل آپارتمان یه کم دقت می‌خواد تا گیاه اذیت نشه. بزرگترین مشکل، آب‌دادن بیش از حد هست که باعث پوسیدگی ریشه میشه.
روش درست آبیاری:
- بهتره از آبیاری از زیر (کف‌گلدونی) استفاده کنی. یعنی گلدون رو بذاری توی یه زیرگلدونی یا ظرفی که کمی آب توش هست تا خاک خودش از پایین آب رو بکشه بالا. اینجوری برگ و تاج گیاه خیس نمی‌شه و خطر پوسیدگی کمتره.
- همیشه با آب ولرم یا دمای محیط آبیاری کن. آب سرد یا خیلی گرم به ریشه شوک میده.
- توی زمستون چون رشد گیاه کندتر میشه، لازم نیست مثل تابستون زیاد آب بدی. هر وقت دیدی سطح خاک (حدود یک بند انگشت) خشک شده، همون موقع آب بده.
نکته نکته:
- مواظب باش آب اضافه توی زیرگلدونی نمونه، بعد از نیم ساعت خالی کن.
- می‌تونی با دست زدن به خاک، یا حتی بلند کردن گلدون و سبک‌سنگین کردنش، بفهمی کی وقت آب دادنه.
- نور رو فراموش نکن، بنفشه آفریقایی نور غیرمستقیم و روشن دوست داره. کنار پنجره شمالی یا شرقی عالیه.
- دمای خونه هم بهتره بین ۱۸ تا ۲۷ درجه باشه.
- اگه هوا خشکه، می‌تونی یه سینی سنگریزه و آب بذاری زیر گلدون یا از دستگاه بخور استفاده کنی.
- توی زمستون کوددهی رو کمتر کن چون رشد گیاه کنده.
- برگ‌ها هم هر چند وقت یکبار با یه برس نرم غبارروبی کن، ولی خیسشون نکن.
چرا برگ بنفشه آفریقایی زرد میشود؟
برگ‌های بنفشه آفریقایی می‌تونن به دلایل مختلفی زرد بشن؛ مثل آبیاری نامناسب، کمبود مواد غذایی، نور کم یا زیاد، یا حتی وجود آفات و بیماری‌ها. اگه زیادی آب بدی، ریشه‌ها می‌پوسن و برگ‌ها زرد و نرم میشن. اگه خیلی کم آب بدی هم گیاه پژمرده میشه و خاک خشکِ خشک می‌مونه. کمبود مواد غذایی، مخصوصاً منیزیم، میتونه باعث زرد شدن برگ‌ها بشه، که معمولاً از پایه برگ شروع میشه و به بیرون می‌ره.
اینجا دقیق‌تر توضیح می‌دم:
- مشکل آبیاری
- آب زیاد: باعث پوسیدگی ریشه میشه و برگای پایینی زرد و له میشن.
- آب کم: باعث پژمردگی گیاه و زرد شدن برگ‌ها میشه.
- شوک آبی: آب خیلی سرد یا داغ روی برگ‌ها، مخصوصاً وقتی نور مستقیم بهشون بخوره، میتونه باعث زردی و لکه‌های سفید بشه.
- مشکل نور
- نور کم: برگ‌ها رنگ پریده و زرد میشن، رشد هم کند میشه.
- نور زیاد: نور خیلی شدید یا مستقیم باعث زرد یا کم‌رنگ شدن برگ‌ها میشه.
- کمبود مواد غذایی
- منیزیم: زرد شدن بین رگبرگ‌ها، از پایه شروع میشه.
- منگنز: میتونه باعث ضعیف شدن رگبرگ‌ها و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای بشه.
- نیتروژن: برگای پایینی از نوک و حاشیه شروع به زرد شدن می‌کنن.
- آفات و بیماری‌ها
- آفات: مثل کنه تارعنکبوتی، شته یا شپشک آردآلود، شیره گیاهو می‌مکن و باعث زردی میشن.
- پوسیدگی ریشه: معمولاً از آبیاری زیاد یا زهکشی ضعیف میاد.
- عوامل دیگه
- هوای سرد و جریان باد: باعث زرد و شل شدن برگ‌ها میشه.
- پیری طبیعی: برگای بیرونی با گذر زمان زرد میشن و می‌میرن.
- گلدون کوچیک یا ریشه‌بسته: ریشه‌ها جا ندارن و نمی‌تونن مواد غذایی کافی بگیرن.
برای رفع مشکل زرد شدن برگ‌های گیاه، اول وضعیت آبیاری و زهکشی رو چک کن. بعد نور گیاهو بررسی کن، و اگه لازمه از کود متعادل استفاده کن. اگه مشکوک به آفت یا بیماری هستی، گیاهو خوب بررسی کن و اقدام مناسب انجام بده.
انواع بنفشه آفریقایی
بنفشه آفریقایی براساس دو معیار مختلف میتونه طبقه‌بندی میشه. معیار اول”براساس اندازه” و معیار دوم”براساس رنگ و فرم گل” هستش که “ بر اساس اندازه” به گروه‌های: میکرومینیاتوری، مینیاتوری، نیمه‌مینیاتوری، استاندارد و بزرگ تقسیم میشن و همینطور “از نظر رنگ گلبرگ‌ها”هم فوق‌العاده متنوع هستن؛ از صورتی، قرمز، بنفش، آبی، سفید گرفته تا انواع ابلق و چند رنگ. حتی بعضی بنفشه‌ها لبه‌های چین‌دار یا حاشیه‌های متفاوت دارن که ظاهرشون رو خاص‌تر میکنه.
برگ و ریشه‌ی بنفشه (Violet Leaf, Violet Root) از نت‌های پرطرفدار در صنعت عطرسازی هستن که به خاطر بوی سبز، خنک و باطراوتشون (شبیه علف تازه یا خیار) و همینطور رایحه‌ی گلی–چوبی ریشه، توی خیلی از عطرای معروف مردونه و زنونه استفاده میشن. این نت‌ها هم حس شادابی و مدرنیته به عطر میدن و هم به موندگاریش کمک می‌کنن. نمونه‌های معروفی از عطرهایی که نت بنفشه توی ترکیبشون دیده میشه شامل: Halloween Man EDT، Mercedes Benz EDT، Mercedes Benz Le Parfum، Mont Blanc Emblem Intense، Mont Blanc Emblem، Versace Dylan Blue، Navid for Him by Navid Mohammadzadeh، Police Dark EDT، Hugo Boss Bottled Unlimited و Comme Une Evidence by Yves Rocher هستن.
بنفشه آفریقایی ابلق
بنفشه آفریقایی ابلق (African Violet Variegated) که خیلی پرطرفدارن چون برگ‌هاشون طرح‌دار و رنگی‌ان. این مدل‌ها معمولاً بین ۶ تا ۲۴ سانتی‌متر قد و عرض دارن و بعضیاشون مثل Lyon’s Private Dancer یا Biscayne Trail خیلی معروفن. عمرشونم اگه خوب نگهداری بشن میتونه حتی به ۲۰–۲۵ سال هم برسه!
بنفشه آفریقایی زرد
بنفشه آفریقایی زرد (Yellow African Violet) گیاه ظریفی هست که برای سالم موندنش باید نور زیاد ولی غیرمستقیم بگیره (مثل کنار پنجره جنوبی یا شرقی)، خاکش همیشه کمی مرطوب باشه و آب اضافی ته گلدون نمونه تا ریشه‌ها نپوسه. دمای مناسبش بین ۱۸ تا ۲۴ درجه‌ست و چون رطوبت‌دوسته، می‌تونی کنارش دستگاه بخور بذاری یا چندتا گیاه رو نزدیک هم قرار بدی. برای تغذیه هم بهتره هر بار همراه آب دادن، مقدار کم کود مخصوص بنفشه آفریقایی اضافه کنی. یادت باشه برگ‌های خراب و گل‌های خشک رو مرتب جدا کنی تا هم ظاهرش زیباتر بمونه و هم جلوی آفت و بیماری گرفته بشه.
گل بنفشه آفریقایی قرمز
بنفشه آفریقایی قرمز (Red African Violet) یکی از جذاب‌ترین و چشمگیرترین گونه‌های این گیاهه. گل‌هاش طیفی از قرمز روشن تا شرابی دارن که در کنار برگ‌های مخملی سبز تیره، ترکیب فوق‌العاده شیکی می‌سازن. این نوع بنفشه آفریقایی هم مثل بقیه انواعش برای نگهداری در آپارتمان عالیه و با نور مناسب و آبیاری درست، میتونه ماه‌ها گل بده و فضای خونه رو خاص‌تر کنه.
بنفشه آفریقایی مینیاتوری
بنفشه آفریقایی مینیاتوری (Miniature African Violet) از نظر ظاهر و روش نگهداری خیلی شبیه نوع معمولی هستن، فقط کوچیک‌ترن و برای جاهای کم‌جا یا تراریوم خیلی عالی‌ان. این گیاه‌ها معمولاً بین ۳ تا ۶ اینچ رشد می‌کنن و اگه خوب مراقبت بشن، می‌تونن ۱۰ تا ۱۲ ماه در سال گل بدن و حتی تا ۵۰ سال هم عمر کنن. گل‌هاشون رنگ‌های مختلفی دارن مثل آبی، صورتی، بنفش، قرمز یا سفید و بعضی رقم‌ها برگ‌های خاص و گل‌های چند رنگ دارن. برای نگهداری، مثل بنفشه آفریقایی معمولی به نور زیاد اما غیرمستقیم، آبیاری منظم (وقتی خاک نیم‌خشکه) با آب ولرم، دمای حدود ۲۰ تا ۲۵ درجه و رطوبت متوسط نیاز دارن. گلدونشون باید خیلی کوچیک باشه، چون اگه بزرگ باشه خاک زیادی جمع میشه و ریشه‌ها می‌پوسن. سالی یه بار تعویض گلدون و خاک تازه هم کمک زیادی میکنه. تکثیرشون خیلی راحت از طریق قلمه برگ انجام میشه و می‌تونی با چند برگ، گیاه‌های جدید بسازی. تنها مشکلشون اینه که به آفات ریز مثل کنه یا شپشک حساسن، برای همین نباید زیاد خیس بمونن و باید مراقب گیاه‌های تازه خریداری‌شده باشی تا آلودگی منتقل نشه. خلاصه اینکه کوچیکن، نازن و همونقدر مقاومن که نوع استاندارد، فقط کمی مراقبت دقیق‌تر می‌خوان.
جمع بندی و سوالات متداول راجع به بنفشه آفریقایی
گیاه بنفشه آفریقایی (African Violet) یکی از پرطرفدارترین گل‌های آپارتمانیه که به خاطر گل‌های رنگی و برگ‌های مخملی حسابی جلب توجه میکنه. برای نگهداری ازش کافیه توی جای روشن با نور غیرمستقیم بذاریش، چون نور مستقیم آفتاب برگاشو می‌سوزونه. گیاهپزشک تایمکس توصیه میکنه آبیاری باید زمانی باشه که سطح خاک خشک شده، اونم با آب ولرم، نه سرد و یخچالی. خاک سبک با زهکشی خوب مثل ترکیب پیت‌ماس و پرلیت و ورمیکولیت براش مناسبه مناسبه. دمای مناسب نگهداریش دمای معمولی داخل خونه (نه کمتر از ۱۳ درجه شب‌ها و نه بالاتر از ۲۴ درجه روزها) بهترین رشد رو داره و بیشترین گلدهی رو نشون میده.
از سرما و جریان هوای سرد چندان خوشش نمیاد و بیذاره. رطوبت معمولی خونه رو دوست داره ولی اگه هوای خونه خشک بود، میتونین یه دستگاه بخور آب سرد یا ظرف آب کنارش بذاریدتا رطوبت رو بالا ببرن. هر دو تا چهار هفته هم یه مقدار کود مخصوص بنفشه آفریقایی تایمکس یا کود کامل با فسفر بیشتر بدی تا خوب گل بده. یادت باشه گلدون کوچیک رو ترجیح میده و بهتره سالی یکبار خاک و گلدونش عوض بشه تا همیشه سرحال بمونه.
آیا بنفشه آفریقایی سمی است؟
نه، بنفشه آفریقایی سمی نیست و طبق گفته‌ی ASPCA برای حیوانات خونگی و بچه‌ها هم امن حساب میشه. البته با اینکه غیرسمیه، بهتره باز هم حواست باشه چون خوردن مقدار زیادش میتونه باعث دل‌درد یا حالت تهوع خفیف بشه.
شرایط نگهداری بنفشه آفریقایی در منزل چیست؟
این گیاه به خاطر سایز جمع‌وجور و زیباییش، انتخابی فوق‌العاده برای میز کار، طاقچه یا کنار پنجره‌ست. نکته‌ی جالب اینه که اگه شرایط نگهداریش درست فراهم بشه، تقریبا در تمام طول سال میتونه گل بده و محیط خونه رو پر از رنگ و انرژی کنه.
| شرایط | توضیحات | |
| نور |
| |
| آبیاری | خاک همیشه مرطوب باشه ولی باتلاقی نشه. بهتره از زیر گلدون آب بدی. آب ولرم یا دمای اتاق استفاده کن. | |
| دما | بین ۱۸ تا ۲۷ درجه عالیه. زیر ۱۵ و بالای ۳۰ اذیتش میکنه. | |
| رطوبت | رطوبت متوسط (۴۰–۵۰٪) رو دوست داره. می‌تونی گلدون رو روی سنگریزه خیس بذاری یا از دستگاه بخور استفاده کنی. | |
| کوددهی | هر دو هفته یه بار تو فصل رشد (بهار و تابستون) با کود مخصوص بنفشه یا گل‌های آپارتمانی. | |
| گلدون و خاک | گلدون کوچیک و کم‌عمق بهتره. خاک سبک و هوا‌دار (پیت‌ماس + پرلیت + ورمیکولیت) براش عالیه. | |
| تکثیر | بیشتر از طریق برگ یا پاجوش در آب یا خاک انجام میشه. | |
| نکته | برگ و گل‌های پژمرده رو جدا کن تا انرژی بره سمت گل‌های جدید. حواست به شپشک، کنه و پوسیدگی ریشه باشه. آبیاری زیاد نکن که ریشه‌ها خراب نشن. |
گل بنفشه آفریقایی ریشه راست دارد یا افشان؟
بنفشه آفریقایی ریشه راست (عمودی) نداره، ریشه‌هاش افشانی هستن. یعنی به جای یه ریشه اصلی و ضخیم، کلی ریشه باریک و نازک داره که از پایۀ ساقه پخش میشن.
چرا بنفشه آفریقایی گل نمیده؟
معمولاً اصلی‌ترین دلیل اینکه چرا بنفشه آفریقایی گل نمیده، کمبود نوره. اگه بنفشه‌ات گل نمیده، اول باید جاشو بررسی کنی؛ بذارش یه جای روشن‌تر. نور مستقیم آفتاب برگ‌هاشو می‌سوزونه، اما نور زیاد و غیرمستقیم یا حتی استفاده از نور رشد (grow light) میتونه معجزه کنه. این گیاه برای گلدهی به ۶ تا ۱۲ ساعت نور خوب در روز نیاز داره.
دلیل بعدی میتونه کوددهی اشتباه یا ناکافی باشه. گل دادن انرژی زیادی از گیاه می‌گیره و اگه مواد غذایی کافی بهش نرسه، سریعاً گلدهی رو متوقف میکنه. بیشتر کودهای آپارتمانی سرشار از نیتروژن هستن که برای رشد برگ عالیه ولی برای گل نه! برای بنفشه آفریقایی باید از کود مخصوص گلدهی استفاده کنی و بهترین روش، همون “هفته‌ای ضعیف ولی منظم”ه؛ یعنی هر بار با آب دادن، مقدار خیلی کم کود هم بهش برسونی.
گاهی هم مشکل از گلدون بزرگه. بنفشه آفریقایی توی گلدون کوچیک بهتر گل میده، چون انرژی‌شو صرف ریشه‌زنی و برگ‌سازی اضافی نمی‌کنه. همینطور کمبود کلسیم میتونه باعث بشه غنچه‌ها تشکیل بشن اما باز نشن. رطوبت پایین هم قاتل غنچه‌هاست؛ این گیاه توی ۴۰ تا ۶۰٪ رطوبت بهترین عملکرد رو داره.
و در آخر، اگه همه‌چی ایده‌آله ولی هنوز گلی ندیدی، وقتشه گلدون و خاکشو عوض کنی. یه شوک کوچیک و خاک تازه میتونه باعث بشه دوباره پرگل بشه. فقط یادت باشه وقتی غنچه یا گل داره، نباید زیاد خشک بشه، چون اینطوری گل‌ها قهوه‌ای میشن و زود می‌ریزن.
آیا بنفشه آفریقایی سرطان زاست؟
بنفشه آفریقایی اصلاً سرطان‌زا نیست و کلاً برای آدم‌ها و حیونا بی‌خطره. یعنی سمی نیست، اما اگه حیونت یه مقدار زیادی از برگاشو بجوه، ممکنه یه کم دل‌پیچه یا اسهال بگیره. اینم خیلی جدی نیست و بیشتر یه ناراحتی گوارشی خفیفه، نه مسمومیت واقعی.
برای آدم‌ها هیچ مشکلی نداره، نه سرطان، نه بیماری خاص. برای حیونا (گربه، سگ، اسب) طبق گفته‌ی ASPCA این گیاه امنه و سمی نیست.
بنفشه آفریقایی چند گلبرگ دارد؟
بیشتر گل‌های بنفشه آفریقایی پنج تا گلبرگ دارن؛ دوتا کوچیک بالا و سه‌تا بزرگ‌تر پایین. ولی بعضی از واریته‌ها گل‌های پرپر دارن که بیشتر از پنج گلبرگ دارن، معمولاً حدود ده‌تا یا حتی نیمه‌پر میشن.
گل بنفشه آفریقایی چه نوع ریشه ای دارد؟
بنفشه آفریقایی ریشه‌های خیلی نازک و فیبری داره که سطحی هستن. این ریشه‌ها خیلی حساسن و اگه زیادی آب بدی سریع خراب میشن. برای همین نیاز دارن توی خاکی باشن که سبک و هواخور باشه و آب رو خوب رد کنه. توی طبیعت هم معمولاً توی جاهای خزه‌ای یا لای شکاف سنگ‌ها رشد می‌کنن و ریشه‌هاشون به همچین شرایطی عادت داره.
بنفشه آفریقایی چه زمانی گل می دهد؟
بنفشه آفریقایی تقریباً توی کل سال میتونه گل بدن، اما زمان گل‌دهیشون به چندتا عامل بستگی داره؛ مثل نور، دما و کوددهی. این گیاه حتی توی بهار، تابستون، پاییز و زمستون هم میتونه گل بده. بنفشه آفریقایی معروفه به اینکه میتونه پشت‌سر‌هم گل بده، حتی توی زمستون، به شرطی که شرایط مناسب براش فراهم باشه. هرچند میتونه در طول سال گل بده، اما بهار و پاییز معمولاً گلدهی خیلی پرقدرت‌تری داره. عواملی که روی گلدهی اثر دارن:
- نور: به چرخه روز و شب نیاز داره؛ گذاشتنش کنار پنجره معمولاً عالیه.
- دما: دمای ثابت حدود ۲۱ تا ۲۴ درجه توی روز و کمی خنک‌تر توی شب خیلی براش خوبه.
- کود: کوددهی منظم، مخصوصاً توی بهار، تابستون و پاییز باعث گلدهی مداوم میشه.
- اندازه گلدون: وقتی ریشه‌ها یه کم توی گلدون کوچیک فشرده بشن، بهتر گل میده.
- هرس گل‌های خشک‌شده: اگه گل‌های پژمرده رو بچینین، زودتر غنچه‌های جدید درمیاد.
چرا بنفشه آفریقایی من گل نمیده؟
بنفشه آفریقایی بعضی وقتا گل نمیده و این میتونه دلایل مختلفی داشته باشه. معمولاً نور، آبیاری و دما مهم‌ترین عوامل هستن. نور کم، آبیاری اشتباه (خیلی زیاد یا خیلی کم) یا دمای نامناسب می‌تونن جلوی گلدهی رو بگیرن. عوامل دیگه مثل اندازه گلدون، کوددهی و رطوبت هم بی‌تأثیر نیستن.
نور:
- بنفشه آفریقایی برای گل دادن به نور زیاد ولی غیرمستقیم نیاز داره.
- نور کم باعث میشه گل نده و نور مستقیم زیاد هم میتونه برگ‌ها رو بسوزونه.
- یه پنجره شرقی با یه پرده نازک خیلی خوبه.
- این گیاه حداقل به هشت ساعت تاریکی در شب نیاز داره.
- اگه نور طبیعی کافی نیست، میشه از نور مصنوعی (چراغ رشد) استفاده کرد.
آبیاری:
- این گیاه دوست داره خاکش همیشه کمی مرطوب باشه، اما نه خیس و باتلاقی.
- باید بذاری خاک یه ذره خشک بشه بین دو آبیاری، ولی هیچ‌وقت کاملاً خشک نشه.
- بهتره از زیر آب بدی (گلدون رو بذاری توی یه زیرگلدونی آب) و بعد از یه ساعت آب اضافه رو خالی کنی.
- یادت باشه آب به برگ‌ها نخوره چون باعث لک میشه.
دما:
- دمای مناسب برای رشد و گلدهی بین 16 تا 27 درجه‌ست.
- خیلی سرد یا خیلی گرم باشه گیاه استرس می‌گیره و گل نمیده.
- تغییرات شدید دما هم براش خوب نیست.
عوامل دیگه:
- گلدون: بنفشه آفریقایی گلدون تنگ رو بیشتر می‌پسنده. گلدون بزرگ باعث میشه انرژی صرف ریشه‌زنی بشه نه گل دادن.
- کود: باید از کود مخصوص بنفشه آفریقایی استفاده بشه، اونم به اندازه، نه بیش از حد.
- رطوبت: رطوبت حدود 40 تا 50 درصد براش عالیه.
- تعویض گلدون: خاک تازه میتونه به گل دادن کمک کنه.
- سن: بعضی بنفشه‌ها تا وقتی بالغ نشن گل نمی‌دن.
- ژنتیک: بعضی واریته‌ها ذاتاً کمتر گل میدن.
- آفات و بیماری‌ها: اگه نشونه‌ای از آفت یا بیماری باشه، میتونه مانع گلدهی بشه.
چرا بنفشه آفریقایی پژمرده شده؟
پژمردگی توی بنفشه آفریقایی بیشتر وقتا به خاطر آبیاری اشتباهه. هم کم‌آبی و هم پرآبی (که باعث پوسیدگی ریشه میشه) دلیلای رایجی هستن. البته چیزای دیگه مثل تغییرات دما، آفت‌ها و نور نامناسب هم می‌تونن باعثش بشن.
علت‌های رایج پژمردگی:
- آبیاری زیاد: خاک همیشه خیس بمونه، ریشه‌ها می‌پوسن و دیگه نمی‌تونن آب و مواد غذایی جذب کنن، گیاه پژمرده میشه.
- آبیاری کم: اگه خاک خیلی خشک باشه و برگ‌ها چروکیده و خشک بشن یعنی گیاه تشنه‌ست.
- تغییرات دما: نوسان یا دمای خیلی بالا/پایین یعنی استرس و پژمردگی.
- آفت‌ها: مثل شپشک آردآلود که به ریشه آسیب می‌زنن.
- نور: نور خیلی کم یا خیلی زیاد هم باعث ضعیف شدن و پژمردگی میشه.
