گل شفلرا Schefflera یا همون درخت چتری از خانواده آرالیاسه (Araliaceae) هست که بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، به‌ویژه جنوب‌غربی اقیانوس آرام و آسیاس. این گیاه با برگهای براق و بزرگ که به‌صورت کف دستی (پالماته) کنار هم قرار گرفتن شناخته میشه و بیشتر به‌عنوان یه گیاه زینتی و آپارتمانی پرورش داده میشه چون هم ظاهر زیبایی داره و هم نگهداریش آسونه. دو نوع رایجش شامل شِفلرا آکتینوفیلا (بزرگ‌تر و درختی‌تر) و شِفلرا آربوریکولا یا همون “شِفلرای کوتوله” هست که برگ‌هاش کوچیک‌تره و بعضی وقتا لکه‌های کرم‌رنگ داره. این گیاه اگه تو شرایط خوب نگهداری بشه، می‌تونه تا ۲۰–۲۵ سال عمر کنه.
گل شفلرا هم داخل خونه و هم فضای باز قابل پرورشه، ولی در بیشتر مناطق به‌عنوان گیاه آپارتمانی عملکرد بهتری داره. در فضای باز فقط در مناطق گرم و بدون یخبندان می‌تونه سالم بمونه؛ در بقیه‌ی اقلیم‌ها باید زمستون به داخل منتقل بشه. چه داخل چه بیرون، شفلرا به نور روشن و غیرمستقیم، دمای معتدل بین ۱۵ تا ۲۴ درجه و خاک سبک با زهکشی خوب نیاز داره. در این مقاله، گیاهپزشک تایمکس قراره راجع به این گیاه حساس و نگهداری ازش به سادگی توضیح بده.
کود مناسب شفلرا
شفلرا یه گیاه آپارتمانیه که زیاد سخت‌گیر نیست ولی برای اینکه شاداب بمونه هر چند وقت یه بار بهش کود بدی خیلی بهتر رشد میکنه. بهترین زمان کوددهی هم معمولاً فصل رشدشه یعنی بهار و تابستون. معمولاً کودهای کامل (مثل NPK متعادل ۲۰-۲۰-۲۰) یا کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی براش جواب میده و باعث میشه برگاش براق و خوش‌رنگ بمونه.
از بین انواع کود، میتونی از کود مایع آپارتمانی (هر دو هفته یه بار)، کود جلبک دریایی تایمکس یا حتی کود مایع آهن تایمکس و ریزمغذی‌ها (برای سبز موندن برگ‌ها) استفاده کنی. اینا به‌تنهایی یا ترکیبی باعث میشن گیاهت کمبود مواد پیدا نکنه. یادت باشه زیاده‌روی توی کوددهی باعث سوختگی ریشه میشه، پس طبق دستور روی بسته‌بندی عمل کن. در ادامه لیتسی از انواع کود تایمکس رو براتون لیست کردیم.
گل شفلرا نماد چیست؟
شفلرا یکی از پرکاربردترین گیاه‌ها در فنگ‌شوییه؛ فلسفه‌ای چینی با قدمتی بیش از ۳۵۰۰ سال که توضیح میده چطور دکوراسیون داخلی می‌تونه روی شادی و آرامش تأثیر بذاره. برگهای کمی آویزون و چتری‌شکل این گیاه نماد محافظت از خوشبختی هستن و طبق باور فنگ‌شویی، انرژی مثبت رو توی فضا پخش می‌کنن.
گیاهان به‌طور کلی جایگاه مهمی توی فنگ‌شویی دارن، اما جالبه بدونی تحقیقات علمی هم این اثرات مثبت رو تأیید کرده. مثلا دانشگاه اکستر نشون داده وجود گیاهان توی محیط کار باعث بهبود کیفیت هوا، افزایش تمرکز و رضایت کارکنان میشه. همین‌طور پژوهشی از دانشگاه ایالتی واشنگتن نشون داده کارکنانی که در محیط‌های سبز کار می‌کنن، ۱۲٪ بازدهی بالاتر دارن و استرس کمتری احساس می‌کنن. پس شفلرا فقط یه گیاه زینتی نیست؛ یه همراه خوب برای خلق محیطی شاد، سالم و پرانرژیه.
The Schefflera is a commonly used plant in Feng Shui. It brings health and security. The way in which the leaves hang slightly downwards in combination with the stem is somewhat reminiscent of an umbrella and is believed to have a protective effect.
شفلرا Schefflera یکی از گیاهان پرکاربرد در فنگ‌شوییه. طبق گفته یک وبسایت اروپایی گفته میشه حضورش باعث سلامتی و امنیت میشه. شکل خاص برگ‌ها که کمی رو به پایین خم میشن و همراه با ساقه حالت چترمانند ایجاد می‌کنن، نمادی از حفاظت و حمایت به حساب میاد و به همین دلیل انرژی مثبتی رو به محیط منتقل میکنه.
نگهداری گل شفلرا در منزل
شفلرا از اون گیاهاست که هم توی خونه میشه نگهش داشت و هم بیرون. تابستون میتونی گلدون شفلرا رو بیرون بذاری (مثل زیر ایوان یا سایه‌بان) تا رشد بهتری کنه، ولی یادت باشه دما زیر ۱۵ درجه نیاد و خاک همیشه زهکش مناسب داشته باشه. همچنین، اگر سوالی داشتید میتونید با گیاهپزشک تایمکس مشاوره داشته باشید.
- پرورش شفلرا در فضای داخلی:
نور: نزدیک پنجره‌ی جنوبی یا محلی با نور غیرمستقیم روشن بذار.
دما: دمای پایدار ۱۵ تا ۲۴ درجه بهترین شرایط رو فراهم میکنه.
آبیاری: وقتی ۲–۳ سانت بالای خاک خشک شد، آبیاری کن. از جمع شدن آب در زیرگلدونی جلوگیری کن.
- پرورش شفلرا در فضای بیرونی:
اقلیم: فقط در مناطق گرمسیری زون ۱۰ تا ۱۲.
نور: نیم‌سایه تا آفتاب کامل؛ از نور مستقیم و شدید ظهر که باعث سوختگی میشه پرهیز کن.
عادت‌دهی: اگه از داخل به بیرون می‌بری، کم‌کم به نور بیشتر عادتش بده تا نسوزه.
- بهترین شرایط نگهداری گل شفلرا در خانه:
| نام رایج | شفلرا، گیاه چتری، درخت چتری |
| نام علمی | Schefflera spp. |
| خانواده | (Araliaceae) آرالیاسه |
| نوع گیاه | درختچه / درخت |
| اندازه‌ی بالغ | در فضای داخل: ارتفاع ۱/۲ تا ۱/۸ متر، عرض ۱/۲ تا ۱/۸ متر در فضای باز: تا ۷/۵ متر ارتفاع |
| نور مورد نیاز | بهترین رشدش تو نور غیرمستقیم و روشنه. آفتاب مستقیم ظهر می‌تونه به برگ‌ها آسیب بزنه. توی خونه کنار پنجره‌های شرقی، غربی یا جنوبی (با پرده نازک) عالیه. |
| آبیاری | آبیاری منظم ولی متوسط. باید خاک بین دو آبیاری تقریباً خشک بشه. آبیاری زیاد باعث ریزش برگ‌ها و پوسیدگی میشه. |
| خاک مناسب | مرطوب، لومی (سبک و حاصلخیز با زهکشی مناسب) |
| دما و رطوبت | دمای زیر ۱۵ درجه گیاهو اذیت میکنه. برای شادابی برگ‌ها بهتره رطوبت محیط بالا باشه؛ میتونی برگ‌ها رو اسپری کنی یا زیر گلدون سینی سنگریزه خیس بذاری. |
| هرس | برای کنترل اندازه و پرپشتی، هرس شاخه‌های بلند لازمه. |
| اسیدیته خاک (pH) | اسیدی |
| زمان گل‌دهی | تابستان (در فضای باز) |
| رنگ گل | سفید، صورتی، قرمز |
| مناطق مقاومتی (USDA) | ۱۰ تا ۱۲ |
| خاستگاه | آسیا، آفریقا، استرالیا، جزایر اقیانوس آرام |
| سمی بودن | برای انسان سمی خفیف – برای حیوانات خانگی بسیار سمی |
روشهای تکثیر گیاه شفلرا
قدم به قدمِ روش های تکثیر شفلرا رو توضیح میدم :
- قلمه در خاک (روش پیشنهادی)
- وسایل: قیچی/چاقوی استریل، گلدان با زهکش، خاک سبک (خاک گلدونی + پرلیت)، کیسه پلاستیکی شفاف (اختیاری)، هورمون ریشهزا (اختیاری).
- انتخاب ساقه: یک ساقه سالم 10–15 سانتی‌متری با حداقل 2 گره.
- برش: دقیقاً زیر گره ببُر.
- آمادهسازی: برگهای پایینی را جدا کن (3–5 برگ بالایی بماند). نوک قلمه را در هورمون بزن (اختیاری).
- کاشت: قلمه را در خاک کمی مرطوب وِردار و به‌قدری فرو کن که یک گره زیر خاک باشد.
- رطوبت: روی گلدان را شُل با پلاستیک بپوشان تا رطوبت بالا بماند (چند سوراخ ریز برای هوا).
- نور و دما: روشنِ غیرمستقیم، 20–15°C.
- آبیاری: خاک همیشه “نمناک نه باتلاقی”
- انتظار: 3–6 هفته؛ با کشش خیلی ملایم اگر مقاومت داشت یعنی ریشه داده.
- جدا کردن پوشش: بعد از دیدن رشد جدید/ریشه، پلاستیک را بردار.
- قلمه در آب
- همان مراحل 1 تا 4.
- قرار دادن در آب: یکی دو گره زیر آب باشد.
- تعویض آب: هفتگی.
- نور و دما: روشنِ غیرمستقیم، 20–15°C.
- انتقال به خاک: وقتی ریشهها 2–3 سانت شدند به خاک سبک منتقل کن.
- رطوبت: بعد از کاشت اولیه، چند روز رطوبت بالا (می‌توانی پلاستیک شُل بکشی).
- خوابانیدنِ هوایی (برای ساقه‌های بلند/چوبی)
- نقطه را انتخاب کن: کمی پایین‌تر از یک جوانه خوابیده.
- زخم سطحی: برش طولی کم‌عمق ایجاد کن (فلپ نازک).
- هورمون (اختیاری): روی بریدگی.
- خزه مرطوب/پیت‌ماس: دور زخم بپیچ.
- پوشش پلاستیکی: با نوار دو سر را ببند تا رطوبت حفظ شود.
- شرایط: 20–15°C، نور روشنِ غیرمستقیم.
- بازبینی: هر 1–2 هفته؛ اگر خشک شد دوباره خیس کن.
- جداسازی و کاشت: با دیدن ریشه‌های کافی، زیر ریشه ببُر و در گلدانِ خاک سبک بکار.
- مراقبت بعد از ریشهدهی (Potting up)
- گلدانِ دارای زهکش + خاک تازه و سبک. لایه نازک زهکش کف گلدان.
- نور غیرمستقیمِ روشن؛ چند هفته اول رطوبت نسبی بالاتر.
- آبیاری: بین دو آبیاری، سطح خاک کمی خشک شود.
- کوددهی: 6–8 هفته بعد، کود مایع رقیقِ آپارتمانی ماهی یک‌بار.
- هرسِ ملایم نوک‌ها برای پرپشتی.
- نکات سریع رفع اشکال
- برگ می‌اُفته: یا زیاد آبیاری کردی یا خیلی کم/سردی.
- قلمه می‌گنده: رطوبت زیاد و هوا کمپلاستیک را شُل‌تر کن و خاک را باتلاقی نکن.
- نسوختن: نور مستقیمِ تند نده؛ نور باید فیلترشده باشد.
تکثیر گل شفلرا
برای تکثیر شفلرا (گیاه چتری) در داخل خونه، میتونی از قلمه ساقه استفاده کنی. یه ساقه سالم ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متری با حداقل دو گره انتخاب کن، برگهای پایینی رو جدا کن و بعد یا توی آب بذار یا توی خاک سبک و مرطوب بکار.
- روش آب : قلمه رو توی لیوان آب بذار جوری که یکی دو گره داخل آب باشه. آب رو هفته‌ای یک بار عوض کن تا ریشه بده، بعد که ریشهها ۲–۳ سانتی شدن، به خاک منتقلش کن.
- روش خاک: قلمه رو توی خاک سبک با زهکشی خوب (مثلاً ترکیب خاک گلدونی و پرلیت) بکار. خاک رو همیشه کمی مرطوب نگه دار و برای حفظ رطوبت میتونی یه پلاستیک شفاف روی گلدون بکشی (با کمی جریان هوا).
شرایط لازم: نور روشن ولی غیرمستقیم، دمای گرم و ثابت، و خاک همیشه مرطوب (نه باتلاقی).
ریشهدهی ممکنه چند هفته طول بکشه. بعد از اینکه ریشهها قوی شدن، قلمه رو میتونی به گلدون اصلی منتقل کنی.
تکثیر گل شفلرا از برگ
برای تکثیر شفلرا از طریق برگ (در واقع قلمه‌ی ساقه همراه با برگ)، باید اینجوری عمل کنی:
۱. گرفتن قلمه
از یک شفلرای سالم، یه ساقهی ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری ببر.
مطمئن شو حداقل دو دسته برگ روش باشه.
با قیچی یا چاقوی تیز و استریل، دقیقاً زیر یک گره ساقه رو با زاویه ۴۵ درجه ببر.
۲. آماده کردن قلمه
برگهای نیمه‌ی پایینی ساقه رو جدا کن.
انتهای بریده‌شده رو توی پودر هورمون ریشهزا بزنی (اختیاری، ولی رشد ریشه رو سریعتر میکنه).
۳. ریشه‌دار کردن قلمه
- روش خاک: قلمه رو توی یه گلدون کوچیک پر از ترکیب پیت‌ماس + پرلیت بکار. خاک رو مرطوب کن ولی خیس نکن.
- روش آب: قلمه رو توی یه لیوان یا شیشه آب بذار، جوری که چند تا از گرهها توی آب قرار بگیرن. آب رو هر هفته عوض کن.
۴. ایجاد رطوبت کافی
- روش خاک: گلدون رو با یه کیسه پلاستیکی شفاف مثل گلخونه بپوشون تا رطوبت بمونه (میتونی با یه چوب یا قیم کیسه رو نگه داری که به برگ‌ها نخوره).
- روش آب: خود آب رطوبت کافی ایجاد میکنه و نیازی به پوشش اضافه نیست.
۵. نور و شرایط
گلدون یا شیشه رو بذار جای گرم با نور زیاد غیرمستقیم.
اگر کیسه پلاستیکی استفاده کردی، هر چند روز داخلش رو کمی مه‌پاشی کن تا رطوبت حفظ بشه.
خاک باید همیشه کمی مرطوب باشه، نه خیس.
۶. بررسی ریشهدهی
بعد از ۴ تا ۶ هفته، به‌آرامی قلمه رو بکش. اگه مقاومت داشت یعنی ریشه داده.
وقتی ریشهها شکل گرفتن، پلاستیک رو بردار (برای روش خاک) و بعد میتونی مثل یه شفلرای بالغ ازش مراقبت کنی.
تکثیر گل شفلرا در آب
برای تکثیر شفلرا توی آب، کافیه یه قلمه ۱۰ تا ۱۵ سانتی از یه شاخه سالم بگیری، برگهای پایینی رو جدا کنی و قلمه رو توی یه ظرف شیشه‌ای آب بذاری جوری که حداقل یه گره ساقه زیر آب باشه. ظرف باید توی جای روشن با نور غیرمستقیم قرار بگیره، آبش هر هفته عوض بشه و وقتی ریشهها ۵ تا ۷ سانتی شدن، میتونی قلمه رو به خاک منتقل کنی. فقط یادت باشه ریشه‌هایی که توی آب تشکیل میشن حساس‌ترن و باید با دقت بیشتری به خاک عادت داده بشن.
۱. قلمه گرفتن: شاخه سالم ۱۰–۱۵ سانتی رو درست زیر یه گره با قیچی تمیز ببر.
۲. آمادهسازی: برگهای پایینی رو جدا کن؛ میتونی (اختیاری) انتهای قلمه رو توی هورمون ریشهزا بزنی یا بذاری یه روز خشک شه.
۳. گذاشتن در آب: قلمه رو توی شیشه شفاف پر از آب ولرم بذار، طوری که گره توی آب باشه.
۴. شرایط نگهداری: جای روشن با نور غیرمستقیم، آب رو هر هفته عوض کن.
۵. انتقال به خاک: وقتی ریشهها ۵–۷ سانتی شدن، قلمه رو توی خاک سبک و زهکشدار (مخلوط خاک گلدونی + پرلیت) بکار.
نکته نکته: ریشه‌های ایجادشده توی آب شکننده‌ان، پس انتقال باید با احتیاط باشه. ضمن اینکه تکثیر توی خاک معمولاً ریشه‌های قوی‌تری میده
خواص گل شفلرا
گیاه شفلرا یا همون درخت چتری به خاطر برگهای زینتی، توانایی تصفیه هوا و نگهداری آسونش محبوبه. این گیاه رشد سریعی داره و به‌عنوان یک گیاه آپارتمانی خیلی خوب عمل میکنه. برگ‌هاش براق و سبز تیره هستن که از یک نقطه به شکل چتر باز میشن. شفلرا نور غیرمستقیم و روشن رو دوست داره، ولی کمی سایه رو هم تحمل میکنه؛ فقط نور مستقیم خورشید می‌تونه باعث سوختگی برگ‌ها بشه. آبیاری باید منظم باشه اما نباید خاک همیشه خیس بمونه، چون ریشهها آسیب می‌بینن. از طرف دیگه، رطوبت بالا رو خیلی دوست داره، بنابراین غبارپاشی یا استفاده از دستگاه بخور می‌تونه کمک کنه.
از نظر فرهنگی و دارویی، توی طب سنتی بعضی کشورها از شفلرا به‌خاطر خاصیت ضدالتهابی، ضدمیکروبی و حتی ضددرد استفاده می‌کردن (هرچند هنوز تحقیقات علمی بیشتری لازمه). در فلسفه فنگ‌شویی هم نماد خوش‌شانسی، ثروت و برکت محسوب میشه. اما باید مراقب بود، چون شیره‌ی گیاه حاوی کریستال‌های اگزالات کلسیمه که سمیه. تماسش با پوست می‌تونه خارش و سوزش بده و خوردنش هم (برای انسان یا حیوانات خانگی مثل سگ و گربه) باعث تهوع و مشکلات دیگه میشه. به همین خاطر موقع هرس بهتره دستکش بپوشی و همیشه گیاه رو دور از دسترس بچه‌ها و حیوانات نگه داری.
درمان زرد شدن گل شفلرا
برای درمان زرد شدن گل شفلرا، اول باید علت اصلی رو پیدا کنی. بیشتر وقت‌ها مشکل از آبیاری زیاده، ولی نور، رطوبت، کمبود مواد غذایی یا حتی آفات هم می‌تونن عامل باشن. اینطوری مرحله به مرحله پیش برو:
- بررسی خاک و آبیاری
- آبیاری زیاد: شایع‌ترین دلیله. اگه خاک همیشه خیس باشه، ریشهها خفه میشن و برگ‌ها زرد میشن. (پس فقط وقتی ۵۰ تا ۷۵٪ سطح خاک خشک شد آب بده و اجازه بده آب اضافی از زیر گلدون خارج بشه.)
- کم‌آبی: کمتر پیش میاد ولی ممکنه.(پس وقتی خاک کاملاً خشک شد آب بده و مطمئن شو خاک مرطوب بمونه ولی غرق‌آبی نشه.)
- نور
- کمبود نور: برگ‌ها کم‌کم زرد میشن و گیاه ضعیف میشه.(پس بذارش جایی روشن‌تر با نور غیرمستقیم.)
- نور مستقیم زیاد: نور شدید خورشید باعث سوختگی و زردی میشه.(پس جابه‌جاش کن به جایی با نور ملایم و فیلتر شده.)
- رطوبت هوا
- هوای خشک (مثلاً کنار بخاری یا کولر) باعث زرد شدن برگ میشه.(پس هر چند وقت یه بار برگ‌ها رو غبارپاشی کن، یا زیر گلدون یه سینی سنگریزه با آب بذار، یا از دستگاه بخور/رطوبت‌ساز استفاده کن.)
- . عوامل دیگه
- کمبود مواد غذایی: رگبرگ‌ها سبز می‌مونن ولی بقیه برگ زرد میشه.(پس هر چند هفته با کود NPK) میکرو و ماکرو تغذیه کن، ولی زیاده‌روی نکن.)
- آفات: شته، کنه یا شپشک آردآلود می‌تونن باعث زردی بشن.(پس برگ‌ها رو بررسی کن و در صورت نیاز با صابون حشره‌کش یا روغن ولک رقیق درمان کن.)
- تغییر دما یا جابه‌جایی: شوک محیطی باعث زردی و ریزش برگ میشه.(پس گیاه رو در معرض جریان هوای سرد یا تغییر دمای ناگهانی نذار.)
- خاک قدیمی یا فشرده: خاک بعد از یکی دو سال کارایی‌شو از دست میده.(پس هر ۱–۲ سال یه بار تعویض خاک و گلدون انجام بده.)
رفع شته گل شفلرا
برای کنترل شته‌های روی شفلرا، چند راه ساده و مطمئن هست که میتونی مرحله به مرحله انجام بدی:
حذف فیزیکی
- آب پرفشار: با یه جریان قوی آب (مثل دوش یا شلنگ) برگ‌ها رو بشور تا شته‌ها جدا بشن.
- پاک کردن دستی: با دستمال مرطوب، پنبه یا حتی انگشت میتونی شته‌های کم رو از روی برگ‌ها برداری.
صابون حشره‌کش
- محلول درست کن: بهترین کار استفاده از حشره کش پالیزین ه یا حشره کش تنداکسیر. این روش رو شخصا پسشنهاد نمیدم اما اینم توضیحش یه قاشق چایخوری صابون مایع ملایم (مثل مایع ظرفشویی ملایم) رو تو یه گالن (حدود ۴ لیتر) آب حل کن.
- اسپری کن: روی برگ‌ها مخصوصاً زیر برگ‌ها که شته‌ها قایم میشن اسپری کن.
- آبکشی: بعد از چند ساعت میتونی گیاه رو با آب بشوری تا هم شته‌های مرده و هم صابون اضافی پاک بشه.
روغن های حشره کش مثل روغن ولک سبک یا روغن سیتراپلاس
- یه روش ارگانیک و خیلی مؤثره. مثل برچسب محصول عمل کن و روی کل گیاه اسپری کن. هم جلوی تغذیه شته رو می‌گیره و هم نقش دافع داره.
حشرات مفید
- کفشدوزک‌ها: از دشمنای طبیعی شته‌ان و خیلی سریع جمعیتشون رو کم می‌کنن.
- جذب حشرات مفید: میتونی کنار گیاه‌هایی مثل شوید یا گشنیز بکاری که حشرات شکارگر جذب بشن.
درمان مداوم
- شته‌ها تخم‌گذاری می‌کنن و دوباره برمی‌گردن، پس درمان (صابون یا روغن) رو هر ۷ تا ۱۴ روز تکرار کن.
- بهتره بین روغن نیم و صابون حشره‌کش جابه‌جا کنی تا شته‌ها مقاوم نشن.
نکات دیگه
- گیاه تازه خریداری شده رو اول قرنطینه کن تا آلودگی رو پخش نکنه.
- شته‌ها عسلک ترشح می‌کنن که باعث کپک سیاه (Sooty mold) میشه، پس با رفع شته مشکل کپک هم حل میشه.
شیر برای گل شفلرا
میتونی از شیر رقیق‌شده به‌عنوان محلول اسپری برگی روی شفلرا استفاده کنی. این کار یه جور قارچ‌کش طبیعی علیه سفیدک پودریه و در کنارش یه تقویت‌کننده ملایم برای برگ‌ها هم محسوب میشه چون باکتری‌های مفید شیر به گیاه کمک می‌کنن. بعضیا برای براق کردن برگ‌ها هم استفاده می‌کنن، ولی بعضی منابع میگن ممکنه منافذ برگ (استوماتا) رو ببنده و تنفس گیاه رو مختل کنه. به همین دلیل خیلی‌ها دستمال مرطوب ساده رو برای تمیز کردن برگ ترجیح میدن.
روش استفاده:
- شیر رو با آب رقیق کن
- با اسپری کل سطح برگ، هم رویی و هم زیرین رو مه‌پاش کن.
- بذار حدود نیم ساعت خشک بشه.
- بعد با یه دستمال مرطوب تمیز، باقی‌مونده رو آروم پاک کن.
- ماهی یک بار کافیه، ولی اگه مشکل قارچی مثل سفیدک داری، میشه منظم‌تر هم استفاده کرد.
مزایا:
- ضد قارچ: پروبیوتیک‌های شیر جلوی قارچ‌هایی مثل سفیدک پودری رو می‌گیرن.
- تقویت برگ: بعضی مواد غذایی مستقیم از طریق برگ جذب میشن.
- براق شدن: پروتئین‌های شیر می‌تونن گرد و غبار رو از بین ببرن و یه درخشندگی طبیعی بدن.
نکات مهم:
- اگه زیاد بزنی یا خوب رقیق نکنی، ممکنه روزنه‌های برگ گرفته بشن.
- باید رقیق باشه که بوی بد نده.
- بعد از اسپری شیر، از سموم شیمیایی یا کود برگی استفاده نکن چون اثر شیر رو از بین می‌بره.
هرس گل شفلرا
برای هرس کردن شفلرا، کافیه ساقه‌های بلند و لاغرش رو تا کمی بالاتر از یه گره برگ (جایی که برگ از ساقه بیرون میاد) کوتاه کنی. این کار باعث میشه گیاه دوباره از همون نقطه شاخه بزنه و پرپشت‌تر بشه. بهتره هرس رو تو بهار یا تابستون که گیاه در حال رشد فعاله انجام بدی، اما اگه لازم شد (مثل برگهای خشک یا زرد)، میتونی تو هر فصلی این کارو بکنی.
- چه زمانی گیاه شفلرا هرس کنیم؟
- بهترین زمان: بهار یا اوایل تابستون.
- زمان قابل قبول: بقیه فصل‌ها هم میشه، ولی تو زمستون گیاه دیرتر خودش رو جمع‌وجور میکنه.
- شرایط اضطراری: هر وقت برگ مرده، زرد یا بیمار دیدی، سریع هرس کن تا ظاهر گیاه بهتر شه و بیماری پخش نشه.
- گیاه شفلرا رو چطور هرس کنیم؟
از قیچی باغبانی یا قیچی تیز و تمیز استفاده کن. ساقه رو درست بالای یه گره برگ ببر تا همون‌جا دوباره جوانه بزنه. اگه ساقه زیادی بلند یا لخت شده، میتونی تا حدود ۱۵ سانتی‌متر از پایه هم کوتاهش کنی. برگهای زرد، خشک یا آسیب‌دیده رو هم کامل جدا کن.
- مزایای هرس گیاه شفلرا؟
باعث میشه گیاه پرپشت و خوش‌فرم‌تر بشه. اندازه و ارتفاعش رو کنترل می‌کنی و جلوی خیلی بزرگ شدنش رو می‌گیری. ظاهر گیاه تمیزتر و سالم‌تر میشه.
- نکته: یه‌دفعه بیشتر از یک‌سوم کل گیاه رو هرس نکن چون گیاه خیلی استرس می‌گیره و خبر خوب اینکه ساقه‌های سالمی که هرس می‌کنی رو میتونی برای قلمه‌زدن و تکثیر استفاده کنی.
انواع گل آپارتمانی شفلرا
- شفلرا ابلق Schefflera arboricola
- بونسای شفلرا Schefflera bonsai
- شفلرا آمیت Schefflera Amate
- شفلرا پاچیرا Schefflera Pachira
- شفلرا سبز Green Arboricola
- گل شفلرا طلایی golden Schefflera
جمع بندی وسوالات متداول راجع به شفلرا
شفلرا یا درختچه چتری، یکی از گیاهان محبوب آپارتمانیه که هم به خاطر ظاهر زیبا و برگهای براقش طرفدار داره و هم به‌خاطر نگهداری آسونش. برای اینکه همیشه گیاهت سرحال باشه، چند اصل مهم رو رعایت کن: نور غیرمستقیم و کافی (۳ تا ۵ ساعت در روز)، آبیاری منظم وقتی سطح خاک خشک شد، استفاده از خاک سبک و زهکشدار، و حفظ دما بالاتر از ۱۵ درجه. رطوبت متوسط تا بالا رو دوست داره، پس میتونی هر از گاهی برگ‌هاشو غبارپاشی کنی. در بهار و تابستون، ماهی یک‌بار با کود کامل تغذیه‌اش کن تا رشد و برگهای پرپشتی داشته باشه. هرس سبک برای کنترل قد و پرپشت‌تر شدن هم خیلی کمک میکنه. مراقب آفات رایج مثل شپشک آردی یا کنه هم باش و در صورت نیاز با محلول صابونی یا روغن ولک درمانش کن.
در کنار همه‌ی این‌ها، فراموش نکن که شفلرا سمیه و باید از دسترس کودکان و حیوانات خونگی دور نگه داشته بشه. اگر همه این شرایط رو براش فراهم کنی، شفلرا می‌تونه سال‌ها با برگهای سبز و براقش زیبایی و انرژی مثبت رو به خونه‌ات بیاره.
چرا برگ گل شفلرا قهوه ای میشود؟
قهوه‌ای شدن برگهای شفلرا معمولاً نشونه‌ی استرس محیطی یا مشکل در نگهداریه. مهم‌ترین دلایلش اینان:
- آبیاری نامناسب:
- کم‌آبی : برگ‌ها خشک و قهوه‌ای و کاغذی میشن.
- پرآبی : لکه‌های قهوه‌ای نرم ایجاد میشه و حتی ریشه ممکنه پوسیده باشه.
- نور نامناسب: نور مستقیم آفتاب باعث سوختگی و لکه‌های قهوه‌ای میشه.
- رطوبت پایین یا هوای خشک: مخصوصاً کنار بخاری یا کولر، نوک و حاشیه برگ‌ها قهوه‌ای میشن.
- دمای خیلی بالا یا خیلی پایین: تغییر ناگهانی یا سرمای شدید باعث آسیب برگ میشه.
- کمبود مواد غذایی یا آفت‌ها: شته، شپشک یا کنه می‌تونن باعث ضعف برگ و تغییر رنگ بشن.
برای عیب‌یابی: اول خاک رو چک کن (نه خیلی خیس، نه خیلی خشک باشه)، نور غیرمستقیم تأمین کن، رطوبت رو بالا ببر، و حتماً برگ‌ها رو از نظر آفت بررسی کن.
چرا گل شفلرا برگاش زرد میشه ؟
زرد شدن برگهای شفلرا بیشتر وقت‌ها به خاطر آبیاری نامناسبه؛ یعنی یا زیادی آب می‌دی (که باعث پوسیدگی ریشه و کمبود مواد غذایی میشه) یا خیلی دیر به دیر آب می‌دی و گیاه تشنه می‌مونه.
دلایل دیگه هم می‌تونه باشه مثل:
- نور ناکافی، گیاه نیاز به نور روشن و غیرمستقیم داره.
- تغییرات ناگهانی محیط مثل جابجایی، باد سرد یا تغییر دما.
- خاک فشرده یا سنگین که ریشهها نفس نمی‌کشن.
- کمبود مواد غذایی یا رطوبت پایین که باعث ضعف برگ‌ها میشه.
برای تشخیص:
- اگه خاک خیس و له‌شده‌ست : مشکل از آبیاری زیاد.
- اگه خاک خشک و سفت شده : مشکل از آبیاری کم.
چرا گل شفلرا برگاش سیاه میشه ؟
سیاه شدن برگهای شفلرا بیشتر وقتا به خاطر آبیاری بیش از حد اتفاق میفته، چون باعث پوسیدگی ریشه میشه و در ادامه برگ‌ها اول زرد و بعد سیاه میشن. دلایل دیگه هم می‌تونن دخیل باشن مثل:
- بیماری‌های قارچی یا باکتریایی که لکه‌های سیاه روی برگ ایجاد می‌کنن.
- آفتاب‌سوختگی وقتی گیاه زیر نور مستقیم و شدید خورشید باشه.
- آفات مثل شپشک آردآلود یا شپشک سپردار که گیاه رو ضعیف می‌کنن و لکه‌های سیاه به جا می‌ذارن.
- تجمع نمک‌ها و مواد معدنی توی خاک به‌خاطر آب سنگین یا کوددهی زیاد.
راهکار:
- بذار سطح خاک بین دو آبیاری کامل خشک بشه.
- گلدون زهکش مناسب داشته باشه.
- گیاه رو در نور غیرمستقیم و روشن نگه دار.
- هر چند وقت یه بار خاک رو با آب سبک (مثل آب بارون یا تصفیه‌شده) بشور تا نمک اضافی خارج بشه.
- برگهای آلوده یا خیلی آسیب‌دیده رو جدا کن.
چرا گل شفلرا برگاش میریزه؟
ریزش برگهای شفلرا معمولاً به خاطر استرس محیطی پیش میاد. عواملی مثل آبیاری نامناسب (خیلی زیاد یا خیلی کم)، تغییرات دمایی، نور کم، جریان هوا (مثل کولر یا بخاری)، یا جابه‌جایی ناگهانی گلدون باعث میشن گیاه دچار استرس بشه و برگ‌هاشو بندازه. علاوه بر این، پوسیدگی ریشه به خاطر آبیاری زیاد، آفات یا حتی کمبود مواد غذایی هم می‌تونه دلیل ریزش برگ‌ها باشه.
چگونه از ریزش برگ شفلرا جلوگیری کنیم؟
- نور غیرمستقیم و روشن براش فراهم کن.
- دما رو ثابت نگه دار (زیر ۱۵-۱۶ درجه نره).
- فقط وقتی سطح خاک خشک شد آب بده.
- از جریان مستقیم هوا دور نگه دار.
- رطوبت محیط رو تأمین کن.
چرا گل شفلرا خشک میشود؟
خشک شدن شفلرا معمولاً به خاطر کمبود آب اتفاق میفته که باعث زردی و خشکی برگ‌ها میشه، یا آبیاری نامنظم که نوک برگ‌ها رو قهوه‌ای میکنه. از طرف دیگه، رطوبت پایین یا قرار گرفتن نزدیک وسایل گرمایشی و کولر (جریان هوا) هم عامل شایعی هست. همچنین آبیاری زیاد یا خاک بدون زهکشی خوب می‌تونه ریشهها رو خفه کنه و باعث خشک شدن گیاه بشه.
برای جلوگیری:
- بذار سطح خاک بین دو آبیاری خشک بشه.
- رطوبت محیط رو یکنواخت نگه دار.
- از دماهای خیلی بالا یا خیلی پایین و جریان مستقیم هوا دور نگه دار.
- حتماً از خاک سبک و زهکشدار استفاده کن.
چرا گل شفلرا رشد نمیکنه؟
شفلرای تو رشد نمیکنه؟ بیشترین دلیلش معمولاً نور ناکافیه، اما عوامل دیگه هم می‌تونن باعثش بشن:
- آبیاری اشتباه (خیلی زیاد یا خیلی کم)
- خاک با زهکشی ضعیف
- رطوبت کم محیط
- دمای نامناسب
برای اینکه دوباره شفلرا رشد کنه:
- بذارش جایی که نور غیرمستقیم و روشن داشته باشه.
- فقط وقتی آب بده که سطح خاک خشک شده باشه.
- از خاک سبک و زهکشدار استفاده کن.
- دما رو بالای ۱۵ درجه نگه دار و رطوبت محیط رو متعادل کن.
چگونه گل شفلرا را قلمه بزنیم ؟
تکثیر شفلرا کار سختی نیست و با چند روش ساده میشه این گیاه رو زیاد کرد. رایج‌ترین و راحت‌ترین روش، قلمه‌گیری هست. میتونی قلمه رو یا توی خاک سبک و مرطوب بکاری و با حفظ رطوبت صبر کنی تا ریشه بده، یا اینکه اول توی آب بذاری تا ریشه بزنه و بعد به خاک منتقلش کنی.
برای ساقه‌های بلند و چوبی هم روش خوابانیدن هوایی خیلی خوب جواب میده؛ یعنی بخشی از ساقه رو زخمی می‌کنی، اطرافش خزه یا پیت‌ماس مرطوب می‌پیچی و بعد از ریشه‌زایی اون قسمت رو جدا و توی گلدون می‌کاری.
بعد از ریشهدهی هم مهمه که گیاهتو توی خاک تازه، گلدون با زهکش خوب، نور غیرمستقیم و رطوبت کافی نگه داری. آبیاری باید متعادل باشه و بعد از ۶–۸ هفته میتونی با کود گیاهان آپارتمانی مایع رقیق تغذیه‌ش کنی. خلاصه اینکه شفلرا با کمی دقت خیلی راحت تکثیر میشه و با هرس ملایم میتونی گیاه جدیدت رو پرپشت‌تر هم کنی.
مراحل به زبان ساده:
- گرفتن قلمه: بهترین زمان بهاره. ساقهی سالم ۱۰–۱۵ سانتی رو درست زیر یه گره برگ با قیچی تمیز ببر و برگهای پایینی رو جدا کن.
- آمادهسازی: میتونی سر قلمه رو به هورمون ریشهزا بزنی. بعد یا بذارش توی لیوان آب (گرهها داخل آب باشن) یا بکارش توی گلدون کوچیک با خاک سبک (مثل ترکیب پیت و پرلیت).
- ایجاد رطوبت: روی گلدون یا لیوان یه کیسه پلاستیکی شفاف بکش تا مثل گلخونه عمل کنه، فقط هر چند روز یه ساعتی بازش کن تا هوا عوض بشه.
- شرایط مناسب: قلمه باید جایی باشه که نور غیرمستقیم زیاد و دمای ۱۵–۲۱ درجه داشته باشه.
- بررسی ریشه: بعد از چند هفته با یه تکون کوچیک میفهمی ریشه داده یا نه (اگه مقاومت کنه یعنی ریشه گرفته).
- انتقال: وقتی ریشهها شکل گرفتن، پلاستیک رو بردار و قلمه رو مثل یه گیاه معمولی بزرگ کن.
گل شفلرا ابلق چرا برگاش میریزه؟
ریزش برگ در شفلرای ابلق معمولاً به خاطر استرس محیطی اتفاق می‌افته؛ مثل آبیاری زیاد (که باعث پوسیدگی ریشه میشه)، خشکی کشیدن، تغییر ناگهانی دما یا جریان هوای سرد و گرم، نور کم یا حتی استرسی که به خاطر جابجا شدن گیاه ایجاد میشه. آفات مثل کنه‌های تارعنکبوتی یا شپشک‌های فلس‌دار هم می‌تونن باعث ریزش برگ بشن. برای جلوگیری از این مشکل، باید نور و آبیاری منظم داشته باشی، از جریان هوای سرد و تغییر دمای ناگهانی دور نگهش داری، دما رو ثابت نگه داری و بین دو آبیاری بذاری خاک تا حدی خشک بشه.
گل شفلرا حساسیت زاست ؟
بله؛ گیاه شفلرا می‌تونه حساسیت ایجاد کنه. ماده‌ای به اسم فالکارینول توی شیره و بافت‌های گیاه وجود داره که ممکنه باعث درماتیت تماسی آلرژیک بشه. یعنی وقتی پوست با شیره گیاه تماس پیدا میکنه، می‌تونه دچار قرمزی، خارش یا بثورات پوستی بشه. این حساسیت خیلی شایع نیست، ولی گزارش شده به‌ویژه کسایی که زیاد با این گیاه سروکار دارن (مثل کارکنان گلخونه‌ها و نهالستان‌ها) بیشتر در معرضش هستن.
گل شفلرا سمی است ؟
بله؛ شفلرا کمی سمی است، مخصوصاً برای حیوانات خانگی مثل گربه و سگ، چون حاوی کریستال‌های اگزالات است که می‌تواند باعث مسمومیت شود. تماس پوستی هم بهتر است محدود شود و خوردن آن توصیه نمی‌شود. بنابراین باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار بگیرد.
گل شفلرا شته زده چکار کنیم ؟
برای از بین بردن شته‌های گیاه شفلرا، باید چند مرحله رو پشت سر بذاری:
اول از همه شفلرا رو از بقیه جدا کن تا آلودگی پخش نشه. بعدش ببرش زیر دوش آب ولرم یا سینک و حسابی برگ‌هاشو بشور تا شته‌ها جدا بشن. مرحله بعدی استفاده از محلول ضد آفت هست. میتونی از صابون حشره‌کش آماده، مثل پالیزین یا تنداکسیر استفاده کنی یا یه محلول خونگی شامل چند قطره مایع ظرفشویی ملایم توی یک لیتر آب استفاده کنی و روی برگ‌ها اسپری کنی. این کارو باید هر هفته یک‌بار، حدود دو هفته تکرار کنی، چون شته های کوچیک ممکنه دفعه‌ی اول از بین نرن.
بعدش حتماً برگهای خشک یا آسیب‌دیده گل شفلرا هرس کن تا گیاه انرژی‌شو روی رشد برگهای جدید بذاره. در این مدت باید بیشتر مراقبش باشی، چون بعد از حمله‌ی شته‌ها گیاه ضعیف میشه. برای پیشگیری هم، همیشه شرایط نگهداری رو درست نگه دار (نور کافی، آبیاری مناسب و خاک خوب) و مرتب برگ‌ها رو بررسی کن تا اگه دوباره شته ظاهر شد زود متوجه بشی.
